در هر کشوری مشکلات زمانی پیدا می شود که مقاماتی که در رأس نظامِ تصمیم گیری قرار دارند، آرمان هایشان تغییر می یابد.
کشوری که در بدو تأسیس، آرمانش خدمت به مردم و عدالت خواهی بوده، مشکلاتش از زمانی آغاز می شود که مسئولانش خدمت را جایگزین ثروت و قدرت طلبی می کنند.
وقتی مبنا عوض شود، مسیر عوض می شود و به صورت طبیعی ساختارهایی که پس از آن ایجاد می شود نیز در خدمت آن مسیر است.
حکومت ها دائماً با وضع قوانین متعدّد و اخذ تصمیمات مختلف، ساختارشان را در واقع بسط می دهند. حال سؤال اساسی این است که در حکومتی که رفته رفته از مردم فاصله می گیرد، این ساختار بر چه مبنایی بسط می یابد؟
در چنین شرایطی تصمیماتی که گرفته می شود، قوانینی که به مرور تصویب می شوند و ساختاری که توسعه می یابد در جهت تأمین منافع مردم است یا منافع مقامات؟
در چنین ساختاری دولت ها بزرگ می شوند و اختیاراتشان افزایش می یابد و در مقابل اختیارات مردم محدود می شود. حکومتها و دولت ها می شوند اصل و مردم می شوند فرع.
دولت ها وقتی بزرگ می شوند ثروت و قدرت را در خود منحصر و متمرکز می کنند که در نتیجه زمینه فساد، رشوه، رانت و سو استفاده را فراهم می آورند.
شاید بتوان گفت ریشهٔ اصلی مشکلات جامعه بشری در همین مطلب است. ابرقدرتها ثروت و قدرت را در خود متمرکز کرده اند و به خود این حق را می دهند که طبق میل خود رفتار کنند. در حالیکه دیگران از این حق برخوردار نیستند.
به یاد داشته باشیم هر زمان مبانی و آرمان ها عوض شد، ساختارها نیز عوض میشود و در نتیجه رفتار مقامات نیز تغییر خواهد یافت.
هر وقت بین مسئولین و مردم فاصله و پرده ای افتاد و دسترسی ها سخت شد، حتمٱ فساد رشد می کند.
امام علی (ع):
” همانا حکومت وسیلهٔ آب و نان نیست. بلکه امانتی است برای خدمت به مردم. “
