
طبق کنوانسیون وین درباره روابط سیاسی،ماده بیست ودوم و بیست و چهاو و سی ام، سفارت خانه ها،بایگانی،اسناد این اماکن و همچنین محل اقامت مأموران سیاسی از مصونیت سیاسی برخوردار است.
مأموران دیپلماتیک را نمی توان به هیچ عنوان توقیف یا بازداشت کرد،البته این امر نافی تعقیب ومجازات در کشور مطبوع خود نمی باشد. میزان مصونیت افراد سیاسی اعم از سفیر،کنسول،خدمه نسبت به یگدیگر متفاوت و شاید بتوان گفت نسبت به بعضی مصونیت مطلق نسبت به بعضی دیگر مصونیت نسبی ونسبت به دیگر خدمه سیاسی در صورتی که تبعه کشور پذیرنده باشند هیچ گونه مصونیتی لحاظ نمی شود.
حمله وتجاوز به سفارتخانه ها از جایگاه حقوق بین الملل و مراودات اسلامی چگونه ادست؟
کنوانسیون وین در سال ۱۳۵۳توسط مجلس شورای ملی و پس از انقلاب و متعاقب آن در بازنگری قانون اساسی و مستدل ازاصل ۷۷ در سال ۱۳۶۸ تأئیدی دوباره می شود.
سه روز پس از وقوع انقلاب اسلامی ایران، در صبح روز ۲۵ بهمن ماه، یک گروه مسلح از سازمان منافقین (مجاهدین خلق) به سفارت آمریکا حمله کردند و این سفارتخانه را اشغال کردند. پیش از این برخی گزارشها حکایت از آن دارد که سازمان چریکهای فدایی خلق ایران عامل این حمله بودهاند اما در فیلمی که اکنون میبینید، یکی از عاملان این حمله میگوید با همراهی ۲۴ نفر از اعضای سازمان مجاهدین دست به این حمله به مقر دیپلماتیک آمریکا در ایران زده است. ویلیام سالیوان سفیر وقت آمریکا در تهران به تفنگداران دریایی محافظ سفارتخانه دستور داد تا تنها به منظور حفظ جان خود تیراندازی کنند و برای پراکنده کردن چریکهایی که اقدام به بالا رفتن از دیوارها کرده بودند، از گاز اشکآور استفاده نمایند. با وخیم تر شدن اوضاع، سالیوان با دولت موقت تماس حاصل کرده و از آنها کمک خواست. کارکنان سفارت سپس همگی خود را در اتاق گنبدی شکل مخابره خبر حبس کرده و اقدام به از بین بردن اسناد کردند. پس از آنکه مهاجمان، کارکنان سفارت را به مرگ و آتش زدن اتاق مخابره خبر تهدید کردند، به دستور سالیوان، آنان همگی تسلیم شدند. با این حال امتناع امام خمینی (ره) از تأیید اقدام مذکور در آن مقطع، ابراهیم یزدی وزیر امور خارجه دولت موقت را قادر ساخت تا به نمایندگی از دولتش، به این تنش پایان دهد. پس از گذشت دو ساعت، نیروهای کمیته انقلاب به همراه یزدی وارد درگیری شده و موفق شدند چریکها را به ترک سفارت ترغیب کنند، به این ترتیب در ساعت دوازده ظهر آن روز، کنترل سفارت آمریکا به دست مقامات دولت موقت افتاد.
مدتی از حمله مسلحانه(منافقین) مجاهدین خلق نگذشته بود که در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ (۴نوامبر ۱۹۷۹) جمعی از دانشجویان به سفارت آمریکا حمله کردند در این هنگام شش دیپلمات آمریکایی توانستند فرار کنند و در سفارتخانههای دولت سوئد و کانادا پناه گیرند و در نهایت در ۲۸ ژانویه ۱۹۸۰ با گذرنامههای کانادایی از ایران خارج میشوند:
رابرت آندرز، ۲۴ ساله، افسر کنسولی
مارک جی. لیجک، ۲۹ ساله، افسر کنسولی
کورا آ. لیجک، ۲۵ ساله، دستیار کنسولی
هنری ل. شاتز، ۳۱ ساله، وابسته کشاورزی
جوزف د. استافورد، ۲۹ ساله، افسر کنسولی
کاتلین ف. استافورد، ۲۸ ساله، دستیار کنسولی
حتی در این راستا فیلمی نیز با برداشت آزاد، ساخته بن افلک در آمریکا در سال ۲۰۱۳ اکران گردید به نام آرگو (ARGO) که موضوع اصلی آن برگرداندن این ۶ دیپلمات با کمک سفیر کانادا با پاسپورتهای کانادایی به آمریکا میباشد، فیلم موفق به دریافت جایزه اسکار در سه موضوع گردید.
۶۶ نفر (۶۳ نفر از سفارت آمریکا و ۳ نفر از دفتر کنسولگری در وزارت امور خارجه) از تاریخ ۴ نوامبر ۱۹۷۹ تا ۲۰ ژانویه ۱۹۸۱ در ایران بودند
گروه ۶۳ نفری در سفارت و گروه ۳ نفری در وزارت امور خارجه نگهداری میشدند.
افراد زیر به سفارت آمریکا حمله کردند و ۴۴۴ روز داخل سفارت ماندند!
ابراهیم اصغرزاده
محسن میردامادی
حبیبالله بیطرف
رضا سیفاللهی
رحیم باطنی
سعید حجاریان
معصومه ابتکار
عباس عبدی
کمال تبریزی
فروز رجایی فر
علیاصغر زحمتکش
محمد هاشمی اصفهانی
محمدرضا خاتمی
محسن امینزاده
رحمان دادمان
شمسالدین وهابی
وفا تابش
محمد نعیمیپور
حسین شیخالاسلام
احمد حسینی
حسین کمالی
محمد چمنی
عبدالحسین روحالامینی
حتی در این زمینه جواد منصوری از فرماندهان سپاه می گوئید:
آقای مصطفی چمران که آن زمان معاون نخست وزیر بود، با من تماس گرفت و خیلی تند و تیز و اهانت آمیز ناراحتی آقای بازرگان را انتقال داد و گله از اینکه «چرا این کار را کردید؟ مملکت را دارید بهم می زنید. شما فکر نمی کنید چه می شود؟» من به او گفتم «شما شهربانی و ارتش را در اختیار دارید. دستور دهید که داخل سفارت بروند و دانشجویان را بیرون بریزند». به من گفت «تو که می دانی آنها این کار را نمی کنند». گفتم «تو می گویی آنها این کار را نمی کنند آنوقت من به پاسدارها بگویم که بیرون بیایند؟». گفت «اصلا خودت این کار را کردی و ما می دانیم». خلاصه برخورد خیلی تندی کرد.
آبان ماه ۱۳۵۸ مطابق با ماه ذی حجه، ماه حج تمتع بود. آیت الله خامنهای پیش از آن به حج نرفته بود. همراه تعدادی از اعضای شورای انقلاب به حج رفتند. بنا شد سفرشان کوتاه باشد. (۱) ششم ذی حجه(پنجم آبان) به مکه رسیدند. ایرانیها بسیار دوست داشتند نوای انقلابشان به مسلمانان جهان برسد و حج را بهترین فرصت میدیدند. حسن روحانی، هادی غفاری و محمد منتظری روحانیون انقلابی پیشتر به مکه رفته بودند و در حال ساماندهی تظاهراتهایی برای رساندن پیام انقلاب بودند. روزی که آقای خامنهای و هاشمی رفسنجانی به مکه رسیدند تظاهرات ششم ذی حجه انجام شده بود. ایرانیها با پلاکادرهایی از شعارهای انقلابی به زبان عربی و سردادن شعارهای عربی تظاهرات کرده بودند. آنها در جلسهای با حضور میناچی (وزیر ارشاد دولت موقت) آقایان خامنهای و هاشمی برنامه گذشته را گفتند و برنامه آینده را توضیح دادند.






